به نقل از «ایمنا»

«منطقه ۹» باغ شهری در غرب اصفهان

تاریخ انتشار: ۱۵ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۶۷۴۴۸۶

منطقه ۹ اصفهان، باغ شهری همچون بهشت در غربی‌ترین نقطه اصفهان است که ورود به آن دل هر رهگذری را آب می‌کند و جانی تازه به آن‌ها می‌بخشد؛ کوچه باغ‌هایی که با چنارهای تنومند در امتداد مادی‌ها آغاز می‌شود و تا پس‌کوچه‌های بعدی ادامه دارد؛ اینجا هنوز بوی کاهگل نم خورده، نان تازه، عطر پیچک و یاس می‌آید.

به گزارش خبرگزاری ایمنا، این هفته نوبت به منطقه ۹ شهرداری اصفهان می‌رسد، خیابان آتشگاه و منارجنبان و انواع رستوران‌های کبابی و بریانی، اما قصه به اینجا ختم نمی‌شود، چراکه بهشتی زیبا در آن سوی شهر گنبدهای فیروزه‌ای و در غربی‌ترین نقطه اصفهان وجود دارد که به‌رغم خشکی باغ‌های میوه و مادی‌های آن همچنان باصفا و رویایی است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

کوچه باغ‌هایی که با چنارهای تنومند در امتداد مادی‌ها آغاز می‌شود و تا پس‌کوچه‌های بعدی ادامه خواهد داشت؛ در هر گذر دیوارهای خشت و گلی، درختان سر به فلک کشیده، عمارت‌های اربابی عهد قاجاری و خیابان‌های پهن و باریکی که گاهاً به سختی می‌توان از آن‌ها عبور کرد، به شدت روح‌نواز است و چشم هر رهگذری را خیره خواهد کرد.

اینجا خبری از ساختمان‌های بلند مرتبه نیست و تنها در بخشی از محله ناژوان مجموعه‌هایی شیک با معماری بسیار امروزی وجود دارد؛ ترکیبی از مدرنیته با مادی‌ها و چنارهای قطور و پا به سن گذاشته آن در کنار دیوارهای خشت و گل کوچه باغ‌ها که دیروز را به امروز گره زده و پارادوکس شگفت‌آوری را رقم زده است.

جورتان یا گورتان، محلی برای پنبه‌کاران

گورتان، زهران، منارجنبان، نصرآباد، کوهانستان، بهارانچی، آزادان و ناژوان ازجمله محلات قدیمی این منطقه است که همچنان بافت بومی و روستایی خود را حفظ کرده و به‌رغم خشک‌شدن باغ‌های میوه در آن، هنوز عطر بهشت می‌دهد؛ بیشتر خانه‌ها همچون سایر مناطق به شکل امروزی درآمده و اغلب کوچه‌ها و گذرها شهرسازی درستی ندارد، اما نکته جالب اینجا است که این بار این پس‌کوچه‌های در هم تنیده و وصله پینه شده نه تنها توی ذوق نمی‌زند، بلکه حس نوستالژی غریبی را در هر رهگذری ایجاد می‌کند.

گورتان، در گذشته دهی از دهستان ماربین بوده و آب آن از زاینده‌رود تأمین می‌شده است؛ گور در فارسی گرزمان خوانده می‌شود و همان گُرتمان به معنی خانه ستایش است که بعدها به معنی بالاترین درجه بهشت تلقی شده و گور به این معنی بوده که شخص فوت شده، گرزمانی یا بهشتی است؛ در اصل نام این محله، جورتان بوده که به مرور زمان تبدیل به گورتان شده‌، زیرا قسمتی از زمین‌های این منطقه، پنبه‌کاری بوده است و به همین دلیل، این محل را گورتان به معنی محل پنبه‌کاران نام نهاده‌اند.

نام خانوادگی بیشتر مردم این محله، محققیان، مستأجران و خلیلیان است؛ اطلاق نام مستأجران به دلیل آن است که بیشتر مردم محله، به کار اجاره‌داری باغ‌های میوه منطقه ماربین اشتغال داشته و مستأجر باغ‌های میوه بودند.

محله زهران، قریه‌ای از روستای ماربین در غرب اصفهان و از جمله دهات‌های قدیمی بوده که در قرون سوم و چهارم بسیار شهرت داشته و ناژوان دهی از دهستان ماربین با بیشه‌های انبوه از درختان ناژ، کبوده، صنوبر و زبان گنجشک بوده است؛ در محله زهران تنها یک برج کبوترخانه از دیاران دور به جای مانده و در محله ناژوان یک آسیاب بسیار قدیمی به چشم می‌خورد که بنای آن قدیمی و بسیار از نفس افتاده است.

در گذر از محله آزادان نیز به بنایی مخروطی شکل برمی‌خوریم که گویای روزگاران غریب و دوری است و اکنون مظلومانه و خاموش در گوشه‌ای از دل این منطقه مغفول مانده و دست یاری مسئولان وقت را می‌طلبد.

لواخانه آزادان، بنایی مغفول مانده از یاری مسئولان

احمد نصر، ۶۲ ساله از محله آزادان ماربین در خصوص این بنای تاریخی می‌گوید: قدمت مسجد گنبد آزادان به ۷۰۰ سال پیش و دوره ایلخانی می‌رسد و به نام «عمارت لواخانه» شناخته می‌شود.

او ادامه می‌دهد: اهمیت این بنا در نقاشی‌هایی بوده که بر روی دیوارهای آن کشیده شده است؛ بالای فضای غربی، یک نقاشی شمسه و دو شمشیر ذوالفقار کشیده شده و دو طرف محراب نیز دو پرچم با ذکر «لا اله الا الله» و پرچم سمت چپ با آیه «نصر من الله و فتح قریب» نقاشی شده است، همچنین در ضلع شرقی و غربی این بنا طرح مکه و مدینه با شرح تمام جزئیات نقاشی شده است.

نصر توضیح می‌دهد: حیاط این مسجد دارای غرفه‌هایی بوده که در این غرفه‌ها از مردمی که هنگام محرم و صفر یا مناسبت‌های دیگر برای عبادت به این مسجد می‌آمدند، پذیرایی می‌شده است.

او می‌گوید: این بنای تاریخی در حال حاضر رها شده و به‌دلیل اینکه سند مشخصی ندارد، شهرداری برای بازسازی و حفاظت از آن نمی‌تواند اقدامی انجام دهد، از سوی دیگر اداره میراث نیز طی این سال‌ها در این خصوص حمایت چندانی نداشته و متأسفانه در حال فروریزی است؛ غرفه‌های آن نیز به‌طور کامل تخریب شده و از حیاط آن، چیزی باقی نمانده است، همچنین نقاشی‌ها تا حد بسیاری از بین رفته و نیاز به ترمیم دارد؛ در کل این بنا به حال خود رها شده است و در حال حاضر هیچ حفاظتی از آن نمی‌شود.

نصر که از اهالی بومی و یکی از معتمدان محله آزادان است، درباره این محله و منطقه می‌گوید: منطقه ۹ اصفهان از آب چشمه‌های بالادست بهره می‌برده اما در حال حاضر تمام این چاه‌ها خشک و از این خاطر، باغ‌های میوه و زمین‌های زراعی آن رها و خشک شده است.

محله آزادان بوستان ندارد

وقتی از مشکلات محلات منطقه ۹ به‌ویژه محله آزادان از او می‌پرسم، ادامه می‌دهد: در مجموع شهرداری منطقه ۹ اصفهان در خصوص اصلاح معابر و بازسازی مادی‌ها رسیدگی‌های لازم را انجام داده، اما در بعضی معابر گذرگاه‌هایی وجود دارد که منجر به سد معبر شده است یا خانه‌هایی که وارثان آن، این خانه‌ها را رها کرده که تبدیل به بنایی مخروبه و در نتیجه مکانی برای انباشت زباله شده است.

نصر می‌گوید: محله آزادان بوستان ندارد و در ایام تعطیل خانواده‌ها باید برای تفریح به محلات دیگر بروند، از طرفی تردد در این منطقه بسیار زیاد است و این موضوع رفت و آمد در منطقه و بین محلات را نیز تشدید می‌کند؛ به‌دلیل خشکی چاه‌ها و باغ‌های میوه بیشتر ساکنان محلات به مناطق دیگر مهاجرت کرده‌اند، از این رو محله آزادان به اندازه کافی مدرسه دارد، اما بیمارستان در این منطقه وجود ندارد و نزدیک‌ترین مرکز درمانی تخصصی دولتی به آن، بیمارستان عیسی بن مریم است؛ از سوی دیگر به‌دلیل خوش آب و هوا و مناسب بودن قیمت زمین‌های این منطقه، از مناطق دیگر در آن ساکن شده که منجر به بر هم خوردن بافت بومی محلات منطقه شده است؛ درواقع می‌توان گفت، به‌دلیل اینکه تغییر مجوز کاربری زمین‌ها بسیار هزینه‌بر و سخت است، مالکان، زمین یا ملک خود را با قیمت مناسب‌تری نسبت به سایر مناطق می‌فروشند و برای خریدار نیز در این شرایط به صرفه‌تر است که این موضوع را پیگیری و برای آن هزینه کند.

او ادامه می‌دهد: مادی‌هایی که در منطقه ۹ اصفهان وجود دارد، دست‌رنج شیخ بهایی بوده و برج‌های کبوترخانه بسیاری در این منطقه وجود داشته که به مرور تخریب شده است؛ در این منطقه حمام خزانه‌دار و یخچال‌هایی نیز وجود داشته که در حال حاضر از این آثار تنها دیوار یکی از یخچال‌ها باقی مانده است؛ هشت لت‌ها که مسیر عبور آب از داخل مادی به هشت جوی آب بوده که اکنون توسط شهرداری بازسازی شده است، اما به شکل قدیم خود نیست؛ این هشت لت در آخر محله آزادان بوده و در حال حاضر خشک شده است.

معتمد محله قدیمی آزادان می‌گوید: پشم‌ریسی، نخ‌ریسی و پارچه‌بافی از صنایع دستی بانوان این منطقه بوده و انواع میوه‌ها به جز میوه‌های گرمسیری در این منطقه به عمل می‌آمده که معروف‌ترین آن «به» بوده است. گندم نیز از محصولات زراعی این منطقه بوده و در حال حاضر صیفی‌جاتی چون خیار و گوجه برای مصرف شخصی کاشته می‌شود.

به گزارش ایمنا، منطقه ۹ شهرداری اصفهان، باغ شهری در غرب این کلان‌شهر است که شامل ۲۵ محله اصلی و فرعی می‌شود؛ آثار تاریخی بسیاری ازجمله حمام خزانه‌دار، یخچال‌های طبیعی نگهدارنده یخ در تابستان، برج‌های کبوترخانه، لواخانه آزادان، آتشکده و منارجنبان در این منطقه وجود دارد که در حال حاضر به غیر از آتشکده و منارجنبان مابقی آثار از بین رفته یا تنها اثری ناخوش از آن بر جای مانده است.

محله گورتان در این منطقه به دلیل داشتن میوه «به» به «بهستان» معروف بوده و همان‌طور که ابن‌بطوطه، سیاح بزرگ مراکشی در سفرنامه خود درگذر از اصفهان نوشته، «به» اصفهان بسیار خوش‌طعم و بزرگ بوده و در این شهر افسانه‌ای، بیش از هر مکان و محله دیگری «به» بهستان یعنی همان گورتان امروزی بسیار مشهور است که البته این میوه نیز به‌دلیل بی‌آبی و خشک شدن چاه‌های آب، طی این سال‌ها دیگر به عمل نیامده است.

گزارش از: ریحانه راهپیما ‌

کد خبر 725301

منبع: ایمنا

کلیدواژه: شهر مدیریت شهری کلانشهر شهرداری اصفهان شهرداری منطقه 9 اصفهان محله محوری بافت فرسوده هر هفته با یک منطقه ناژوان کوه آتشگاه منارجنبان هر هفته یک منطقه با ایمنا شهرداری برنامه ریزی شهری شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق منطقه ۹ اصفهان باغ های میوه حال حاضر مادی ها کوچه ها زمین ها باغ ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۶۷۴۴۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حفظ چنار ۸۰ ساله در پروژه احداث سرای محله باغ فردوس | ببینید چطور گوهر سبز در دل ساختمان ۵ طبقه زنده ماند

همشهری آنلاین- زهره محققی: محله باغ فردوس یکی از محلات ۲۷ گانه منطقه یک است که به دلیل وجود پیاده راه فرهنگی، موزه سینما، بوستان قلمستان و...، از ویژگی خاصی برخوردار است ولی تنها محله‌ای در منطقه یک است که ساختمان مناسبی برای فعالیت‌های سرا نداشت و شهروندان و ساکنان آن از مدیریت شهری منطقه درخواست احداث مکانی برای ارتقای فعالیت‌های فرهنگی، آموزش، ورزشی و... را داشتند.

بر همین اساس با اولویت دهی به درخواست‌های شهروندان برای تعیین پروژه‌های احداثی، بررسی‌های لازم انجام شد و ساختمان قدیمی اسکان کارگری در بوستان قلمستان تخریب و احداث این سرا به مساحت یک هزار و ۵۵۰ متر مربع در ۵ طبقه دارای کتابخانه، سالن آمفی تئاتر، کلاس و کارگاه‌های آموزشی و... در دستور کار قرار گرفت که با توجه به بازدیدهای میدانی مستمر شهردار منطقه یک و تلاش نیروهای اجرایی بتن ریزی سقف سوم آن به اتمام رسیده است.

اما یکی از مهمترین اتفاق‌هایی که در زمان ساخت این بنا رخ داد، حفاظت از درخت چناری با ۸۰ سال سن است که بن ۲۰۰ سانتی متری دارد که حفظ آن بدون جا به جایی در طراحی نقشه این مجموعه در نظر گرفته شده است و در دل ساختمان خودنمایی می کنند و تلفیق و همزیستی مسالمت آمیز معماری و محیط زیست را به رخ می کشد.

امیرگودرزی سرپرست کارگاه اجرایی این طرح در مورد مراحل کار به ما گفت: در تمام مراحل گودبرداری تلاش کردیم صدمه‌ای به ریشه این درخت وارد نشود و به ابعاد ۴ در ۵ متر مربع اطراف درخت حفظ و فاصله استاندارد آن از دیواره‌ها و سقف‌های اجرا شده در نظر گرفته شد.

گوهر سبز در دل ساختمان

او افزود: اگرچه در پروژه ها، جابجایی درختان کار آسان‌تری تا حفظ آن است، ولی اکنون که کار فونداسیون و سقف طبقات سوم به پایان رسیده، وجود این درخت آرامش بصری ایجاد کرده و چون گوهر سبز در میانه کار قدرت خود را به رخ می‌کشد.

گودرزی ارتفاع این درخت را ۲۲ متر دانست و گفت: ارتفاع این درخت تا طبقه سوم و بالاتر کشیده شده و پس از اتمام، با فضاسازی مناسب در پای آن و اجرای باغچه، دیواره شیشه‌ای، حضور پرندگان و... به عنوان گنجینه سبزی در میانه سرا، نقطه قابل توجهی برای مراجعین خواهد شد.

سیدحمید سید شجاع رئیس واحد نظارت عمران این پروژه نیز در مورد وضعیت درخت گفت: این درخت از درختان چنار قدیمی همجوار باغ قلمستان است و حفظ آن مورد تاکید مدیریت شهری منطقه یک قرار گرفت و با انجام عملیات لازم اکنون با آغاز فصل بهار جوانه زنیدرخت انجام و سبز شده و مشکلی برای آن به وجود نیامده است.

امین آبادی کارشناس کمیسیون باغات منطقه یک نیز در این خصوص توضیح می دهد که وجود هر نوع درخت در زمین در حال ساخت، در کمیسیون باغات و ماده هفت مطرح و در مورد آن تصمیم گیری می‌شودمعمولا اگر محیط بن بالای۱۰۰ باشد باید با تغییر نقشه، درختان حفظ و یا در صورت عدم امکان هر نوع تغییر، جابجا شود ولی درختان بن بالای۲۰۰ به هیچ عنوان امکان جابجایی ندارند و باید مالک با تغییر نقشه، عقب نشینی، ایجادنورگیرو...آن را حفظ کند.

حفظ درخت در ساختمان شهرداری

آتنا رضایی مدیر محله باغ فردوس هم در این باره گفت: این کار علاوه بر جلوه بصری که در این مجموعه ایجاد کرده اقدامی مثبت در راستای فرهنگ سازی است تا معماران و سازندگان این تلفیق را مورد توجه قرار دهند و با تغییر نقشه ساختمانی تنها به فکر سود مالی نباشند و جریان زندگی را در سازه های خود طراحی کنند و امیدواریم این درخت سبز سال ها زنده بماند و نمادی برای نسل ها باشد.

یکی از ساکنان همجوار این ساختمان نیز وقتی از وجود درخت در داخل بنا مطلع شد اظهار خوشحالی کرد و گفت: باغ فردوس یکی از محلات قدیمی است که نیاز است بافت باغی آن حفظ شود و وجود این درخت در میان یک مجموعه در حال احداث فرهنگی، نشان می دهد که بر خلاف هجمه هایی که در مورد بی توجهی شهرداری به خشک شدن و قطع درختان نقل قول می شود حفظ درختان مهمترین هدف در اجرای این پروژه بوده است و امیدواریم این اقدام در سایر پروژه ها نیز تسری پیدا کند.

این تلفیق اولین بار نیست که در منطقه یک شکل گرفته است یکی از پروژه های ساختمان سازی اینچنینی ساختمان شگفت‌انگیز نیاوران است که توسط مهندس نیکبخت احداث شده و تصاویرش بارها و بارها در سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی با نام «ساختمان شگفت‌انگیز نیاوران» منتشر شده است.

او در طراحی و نقشه این ساختمان متوجه شد حدودا ۱۲۸اصله درخت در بستر ۲۷۰۰متری پروژه پراکنده است و موقعی که طرح را بررسی کرد دید اگر کمی از مقدار سطح تقاضا کم کند این امکان وجود دارد که درخت‌ها را حفظ نماید برای همین فضا را کوچک‌تر کرد و با این کار چیزی حدود ۴۰متر از سطح زیرساخت بنا کم شد اما در عوض درخت‌هایی که عمر بعضی از آنها بالای ۷۰سال بود حفظ شدند.

کد خبر 848702 منبع: همشهری آنلاین برچسب‌ها منطقه ۱ فضای سبز گیاهان و درختان تهران